شهرستان مریوان

افسانه آورده شده اتان به استناد به  کتاب ذکائ یحیی را مروری داشته و لازم دانستم توضیحی در این خصوص برایتون داشته باشم  و آن اینکه افسانه فوق به آن مضمون در منطقه قابل تعریف نیست بلکه بر افسانه ی درویش ما از جور  حاکم ستمگری به نام  فیله قوس می گوید که روزی درویشی سوار بر الاغ  به همراه  همسرش  از نزدیکی  شهر عبور می کنند  که توسط ماموران  حاکم دستگیر و به  شهر آورده می شوند  اهالی شهر و ماموران آنها را شکنجه و اذیت می کنند  و زیر ضربات شلاق  مجبور به انجام  کارهای مشقت بار می نمایند  تا جایکه  دم الاغ  یعنی تنها سرمایه ی درویش  کنده می شود  و زن حامله اش  نیز فرزندی  را که در شکم دارد  سقط می نماید  . درویش  که دیگر  تاب تحمل  این همه شکنجه را ندارد  نزد حاکم رفته و  دادسخن  می دهد  اما حاکم  او را مورد استهزا قرار می دهد  و درویش آزرده خاطر می شود و دلشکسته بالای  بلندای کوهی  در ضلع  شرقی  شهر می رو د  و در آنجا  با خدای خویش  شروع  به راز و نیاز  می کند  و از دست  آن ستمگر  به بارگاه خداوند  پناه می برد  وآنان را نفرین می کند و می گوید سرم را از سجده بر نمی دارم تا شهر را با آب یکسان نکنی و این قوم ظالم را نابود نکنی  و چنین می شود و اکنون قبر درویش هم در پای کوه نظاره گردریاچه ی فعلی زریوار است .

این افسانه  نشانه های از  روی دادن  تاریخی را در خود  دارد   چنانچه  درون  مایه ی آن  نفرت  مردم از  غاصبان را  نشان می دهد  و این پیام را می رساند که  جور و  ستم  پایدار نمی ماند  همچنین در این افسانه از فیله قوس  حاکم ستمگر نام آمده که  (فیله قوس )  معرب  واژه ی یونانی  فیلیوپس است  و کوهی که  مشرف  بر شرق دریاچه  است هنوز  نام  (قه لای  فیله قوس  ) را بر تارک خود دارد  و اینها گویای حضور نامیمون  یونانیان در کردستان  و ما را به یاد  غارتگری های  اسکندر  فرزند  فیلیپوس  می اندازد .

دریاچه ی  زریوار  که بیش از  دو ملیون سال  است  حیات و آبادانی را  را به مریوان  سرسبز بخشیده  است  همواره  نظاره گر  این سرزمین  حادثه خیز بوده  وبا شادی ها و دردها ی  جانگاه  مردمانش  شریک گشته  و همچون  میراثی  ارزشمند  بخش هایی از هویت و تاریخ  ما را در دل خود  حفظ کرده است .